Göz beyazının sararması hangi durumları işaret eder?

Göz beyazının (sklera) sararması, genellikle kandaki bilirubin seviyesinin yükselmesi sonucu ortaya çıkan bir durumdur ve tıpta "skleral ikter" olarak adlandırılır. Bu durum, çeşitli sağlık sorunlarının belirtisi olabilir ve ciddiye alınması gereken bir semptomdur. Sarılık olarak bilinen bu durum, gözlerin yanı sıra ciltte ve mukozalarda da sararma şeklinde kendini gösterebilir.

Göz beyazının sararması, genellikle karaciğer, safra yolları veya kan hücreleri ile ilgili sorunlardan kaynaklanır. İşte bu duruma yol açabilecek başlıca nedenler:

• Karaciğer Hastalıkları: Hepatit (A, B, C gibi), siroz, karaciğer yağlanması veya karaciğer kanseri gibi durumlar bilirubin metabolizmasını bozarak sarılığa neden olabilir.
• Safra Yolu Tıkanıklıkları: Safra taşları, tümörler veya safra yolu iltihapları, bilirubinin atılımını engelleyerek sarılığa yol açabilir.
• Kan Hastalıkları: Hemolitik anemi gibi durumlarda, alyuvar hücrelerinin aşırı yıkımı sonucu bilirubin seviyeleri yükselir.
• Enfeksiyonlar: Sıtma gibi bazı enfeksiyonlar, alyuvar yıkımını artırarak sarılığa neden olabilir.
• İlaç Yan Etkileri: Bazı ilaçlar karaciğer fonksiyonlarını bozarak veya alyuvar yıkımını tetikleyerek sarılığa yol açabilir.
• Genetik Hastalıklar: Gilbert sendromu gibi bazı genetik durumlar, bilirubin metabolizmasını etkileyerek hafif sarılığa neden olabilir.
• Pankreas Hastalıkları: Pankreas tümörleri, safra yollarını tıkayarak sarılığa yol açabilir.
• Alkol Kullanımı: Kronik alkol tüketimi, karaciğer hasarına ve sarılığa neden olabilir.

Göz beyazındaki sararma, genellikle altta yatan nedene bağlı olarak diğer semptomlarla birlikte görülür. Bu belirtiler şunları içerebilir:

• Ciltte ve mukozalarda sararma
• Koyu renkli idrar
• Açık renkli dışkı
• Halsizlik ve yorgunluk
• Karın ağrısı veya şişkinlik
• İştah kaybı ve bulantı
• Ateş ve titreme
• Kaşıntı

Göz beyazında sararma fark edildiğinde, vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmak önemlidir. Özellikle aşağıdaki durumlarda acil tıbbi yardım alınması gerekir:

• Ani başlayan şiddetli karın ağrısı
• Yüksek ateş
• Şiddetli baş ağrısı veya bilinç değişiklikleri
• Nefes darlığı
• Kan kusma

Göz beyazı sararmasının nedenini belirlemek için doktorunuz fizik muayene yapacak ve çeşitli testler isteyecektir. Bu testler şunları içerebilir:

• Kan testleri (bilirubin, karaciğer fonksiyon testleri, tam kan sayımı)
• İdrar tahlili
• Görüntüleme yöntemleri (ultrason, BT, MR)
• Karaciğer biyopsisi (gerekirse)

Tedavi, altta yatan nedene bağlı olarak değişir. Örneğin:

• Hepatit için antiviral ilaçlar
• Safra yolu tıkanıklığı için cerrahi müdahale
• Hemolitik anemi için altta yatan nedenin tedavisi
• Karaciğer sirozu için yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaç tedavisi

Göz beyazı sararmasını önlemek için alınabilecek bazı önlemler şunlardır:

• Hepatit aşılarını yaptırmak
• Alkol tüketimini sınırlamak
• Sağlıklı beslenmek ve ideal kiloyu korumak
• Güvenli cinsel ilişki ve hijyen kurallarına dikkat etmek
• İlaçları doktor kontrolünde kullanmak

Göz beyazında sararma ciddi bir sağlık sorununun işareti olabileceğinden, kendi kendine teşhis koymak veya tedavi uygulamak yerine mutlaka bir uzmana danışılmalıdır. Erken teşhis ve tedavi, birçok durumda olumlu sonuçlar alınmasını sağlayabilir.